WARSZAWA: 12:53 | LONDYN 10:53 | NEW YORK 05:53 | TOKIO 19:53

85-lecie Dywizjonu Okrętów Podwodnych

Dodano: 24 kw. 2017, 22:54

85 lat temu, w Polskiej Marynarce Wojennej utworzono Dywizjon Okrętów Podwodnych. Od tego czasu okręty podwodne nieprzerwanie służą pod biało-czerwoną banderą. Największą sławę zyskały podczas działań podczas II wojny światowej.
W piątek, 28 kwietnia, marynarze Dywizjonu Okrętów Podwodnych upamiętnią 85. rocznicę powstania swojej jednostki. Uroczystości rozpoczną się o godzinie 8.00 podniesieniem wielkiej gali banderowej na okrętach w Porcie Wojennym w Gdyni Oksywiu. O godz. 8.30 na wody Zatoki Gdańskiej wyjdą ORP „Sęp” oraz ORP „Wodnik”, aby złożyć wieniec ku pamięci poległych marynarzy. Kolejnym punktem programu obchodów święta podwodniaków będzie uroczysty apel, który rozpocznie się o godz. 11.15. Uroczystości zakończy złożenie wiązanki kwiatów pod pomnikiem byłego dowódcy Dywizjonu Okrętów Podwodnych oraz patrona 3. Flotylli Okrętów kmdr. Bolesława Romanowskiego.

Dywizjon Okrętów Podwodnych

Główne zadania okrętów podwodnych to przede wszystkim zwalczanie okrętów nawodnych i transportowców przeciwnika, zwalczanie okrętów podwodnych, prowadzenie rozpoznania i transport grup specjalnych. Okręty podwodne osłaniają przejścia ważnych pod względem operacyjnym bojowych zespołów okrętowych oraz linie komunikacyjne państwa. Działanie okrętu podwodnego charakteryzuje skrytość i mobilność, dlatego może być on wykorzystany do operacji antyterrorystycznych poprzez skryty przerzut jednostek specjalnych w rejon działań. Okręty podwodne wykonują również zadania stawiania min i przerywania zagród minowych.
W skład dywizjonu Okrętów Podwodnych wchodzi 5 okrętów (jeden typu Kilo oraz 4 typu Kobben). Okręty podwodne są wykorzystywane do operacji rozpoznania, działań rozpoznawczo-uderzeniowych, uderzeniowych, a także do przerywania i tworzenia blokad morskich oraz osłony zespołów okrętów nawodnych.
Duża autonomiczność i nieograniczona dzielność morska okrętów podwodnych umożliwia ich wykorzystanie w dużej odległości od macierzystych baz morskich. Dzięki temu okręty podwodne jako pierwsze zdolne są do wykrywania i rozpoznawania wczesnych symptomów działań wojennych z dala od morskiej granicy państwa.

Z kart historii

Starania o nabycie okrętów podwodnych rozpoczęto w pierwszych latach po utworzeniu Marynarki Wojennej. 1 grudnia 1926 roku podpisano umowę na zbudowanie we Francji w latach 1926-1932 trzech torpedowo-minowych jednostek podwodnych, którym podczas uroczystości wodowania nadano imiona ORP „Wilk” (12 kwietnia 1929, stocznia Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze), ORP „Ryś” (22 kwietnia 1929, stocznia Chantiers de la Loire w Nates) oraz ORP „Żbik” (14 czerwca 1930, Chantiers Navals).
LATA 1932 – 1939
Pierwsze okręty podwodne weszły w skład Polskiej Marynarki Wojennej jeszcze przed utworzeniem Dywizjonu. Były to ORP „Ryś”- 2 sierpnia 1931 roku, ORP „Wilk”- 30 października 1931 roku, ORP „Żbik”- 20 lutego 1932 roku. Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej Zarządzeniem nr 724 z 30 kwietnia 1932 roku utworzył z dniem 1 maja 1932 roku Dywizjon Łodzi Podwodnych. Wchodził on wówczas w skład Dowództwa Floty, a jego miejscem bazowania był Port Wojenny w Gdyni. Dowódca dywizjonu podlegał bezpośrednio dowódcy Floty, kontradmirałowi Józefowi Unrugowi. W 1936 roku zmieniono nazwę Dywizjonu na Dywizjon Okrętów Podwodnych. 29 stycznia 1936 roku zawarta została umowa na budowę w latach 1936 – 1939 w stoczniach holenderskich dwóch jednostek podwodnych. W stoczni Koninkijke Maatschappij „De Schelde” we Vlissingen 15 stycznia 1938 roku wodowany był ORP „Orzeł”, a w Rotterdamsche Droogdok Maatschapij w Rotterdamie 17 października 1938 roku ORP „Sęp”. Podniesienie bandery na ORP „Orzeł” odbyło się 2 lutego 1939 roku, natomiast na ORP „Sęp” odbyło się 16 kwietnia 1939 roku na redzie portu bazy holenderskiej Horten.
LATA 1939 – 1945
Po wybuchu II wojny światowej polskie okręty podwodne uczestniczyły w kampanii wrześniowej. Podczas tych działań PMW nie straciła żadnego okrętu podwodnego pomimo ataków Krigsmarine. Trzy jednostki zostały internowane pod koniec września 1939 r. w neutralnej Szwecji, a dwie (ORP „Orzeł” i ORP „Wilk”) zdołały przedrzeć się przez blokadę i dotrzeć do sojuszniczej Wielkiej Brytanii. Szczególnym dokonaniem wykazała się wówczas załoga ORP „Orzeł”, która była internowana w Tallinie. Władze estońskie naciskane przez Niemców nakazały demontaż kluczowych mechanizmów i uzbrojenia okrętowego. Polski okręt został także pozbawiony map morskich i pomocy nawigacyjnych. Mimo to zdołał brawurowo uciec z Tallina i dotrzeć do Wielkiej Brytanii. W opinii historyków i taktyków morskich, ucieczka ORP „Orzeł” z Estonii i przejście na Morze Północne w trakcie trwającej wojny na morzu, uznawane jest za największe na świecie osiągnięcie w działaniach i taktyce okrętów podwodnych. Nigdy w historii żadna załoga okrętu podwodnego nie dokonała takiej operacji na morzu. Niestety w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach ORP Orzeł zaginął w 1940 roku.
W 1941 roku w Wielkiej Brytanii utworzono Grupę Okrętów Podwodnych. Tworzyły ją okręty, które Polska Marynarka Wojenna dzierżawiła od Royal Navy (ORP „Sokół” i ORP „Dzik”) oraz od US Navy (ORP „Jastrząb”). Banderę polską podniesiono na ORP „Sokół” 19 stycznia 1941 roku, na ORP „Dzik” 12 grudnia 1942 roku w stoczni Barrow in Furnes, a na ORP „Jastrząb” 4 listopada 1941 roku w New London. ORP „Jastrząb” był najstarszym okrętem podwodnym, jaki pływał pod polską banderą. Utracony został w pierwszym rejsie bojowym, nie rozpoznany i zatopiony przez sojusznicze okręty eskortujące konwój płynący do Murmańska. Największe sukcesy ORP „Sokół” i ORP „Dzik” odniosły na Morzu Śródziemnym, kiedy z bazy La Valetta na Malcie uczestniczyły w licznych operacjach na włoskie transportowce i okręty osłony. W pierwszej kampanii śródziemnomorskiej ORP „Sokół” wykonał jedną z najsłynniejszych swoich akcji, przeprowadzając 19 listopada 1941 roku skuteczny atak na włoską bazę Navarino, a ORP „Dzik” podczas drugiej kampanii, we wrześniu 1943 roku, zasłynął korsykańską akcją. Polskie okręty podwodne zatopiły na Morzu Śródziemnym 30 różnych jednostek o łącznym tonażu ok. 90 tys. BRT.
Lata 1945 – 1955
Po zakończeniu II wojny światowej do Polski powróciły 4 przedwojenne okręty podwodne. Ze Szwecji, gdzie były internowane wróciły 25 października 1945 roku ORP „Sęp”, ORP „Ryś”, ORP „Żbik”. Z Wielkiej Brytanii przyholowany został w 1952 roku ORP „Wilk”, który wkrótce został złomowany. Głównym zadaniem dywizjonu było odtworzenie dzielności morskiej okrętów. W wyniku działań wojennych na Bałtyku we wrześniu 1939 roku okręty zostały uszkodzone technicznie i następnie poddane remontowi generalnemu, który wykonała stocznia w Gdyni. Remont sprawił, że ORP „Ryś” i ORP „Żbik” służyły do końca 1955 roku, a ORP „Sęp” do września 1969 roku. W latach 1954-1955 dywizjon przejął 6 małych okrętów podwodnych typu M-15 produkcji ZSRR.
Lata 1955-1971
16 września 1955 roku sformowano 1. Brygadę Okrętów Podwodnych. Brygada była samodzielnym związkiem taktyczno – operacyjnym. Jej dowódca podlegał bezpośrednio dowódcy Marynarki Wojennej. Siłę uderzeniową Brygady stanowiły do połowy lat 60-tych ORP „Ślązak”, ORP „Sęp”, ORP „Kaszub”, ORP „Kurp”, ORP „Krakowiak” i ORP „Kujawiak”. Na początku lat sześćdziesiątych do służby weszły nowe jednostki – cztery okręty podwodne projektu 613. Były to pełnomorskie okręty o średniej wielkości, silnym uzbrojeniu torpedowym i bardzo dużym zasięgu pływania. Były to okręty: ORP „Orzeł” (II), ORP „Sokół” (II), ORP „Kondor” i ORP „Bielik”.
Lata 1971 – 2012
W tych latach jednostka funkcjonowała pod nazwą Dywizjon Okrętów Podwodnych. W latach osiemdziesiątych wycofano z eksploatacji okręty podwodne projektu 613. W miejsce tych jednostek do służby weszły 2 okręty typu Foxtrot ORP „Wilk” i ORP „Dzik” oraz jeden okręt typu Kilo – ORP „Orzeł” (III). Od 1992 roku, jeszcze zanim Polska weszła w skład Sojuszu Północnoatlantyckiego, okręty Dywizjonu uczestniczyły w manewrach państw NATO i Partnerstwa dla Pokoju. Wielokrotnie operowały na Bałtyku, Morzu Północnym, Śródziemnym i Oceanie Atlantyckim. Brały udział w największych manewrach takich jak KEFTACEX, STRONG RESOLVE, BALTIC PORPOISE, BALTOPS czy JOINT MARITIME COURSE. Współdziałają także z elitarnymi Siłami Odpowiedzi NATO. Już w pierwszym roku członkostwa Polski w NATO, Sojusz Północnoatlantycki powierzył naszemu krajowi organizację międzynarodowych ćwiczeń okrętów podwodnych. W latach 2002 – 2004 cztery okręty typu Kobben, w formie daru rządu Norwegii, zostały przekazane Polsce wraz z pakietem logistycznym: ORP „Sokół” (III), ORP „Sęp” (II), ORP „Bielik” (II) i ORP „Kondor” (II). Od tej chwili polskie okręty podwodne uczestniczyły w kilkudziesięciu ćwiczeniach NATO prowadzonych na Bałtyku, Morzu Północnym i na Atlantyku. Uczestniczyły także w operacji antyterrorystycznej „Active Endeavour” na Morzu Śródziemnym, gdzie wspólnie z innymi okrętami NATO prowadziły monitoring i rozpoznanie, aby nie dopuścić do aktów terroru, nielegalnego przemytu ludzi i zakazanych substancji na tym akwenie.
Obecnie Dywizjonem Okrętów Podwodnych dowodzi kmdr Sławomir Wiśniewski.

Źródło: 3 Flotylla Okrętów