Gryfia chce nieodpłatnie przekazać w depozyt zabytkowy prom „Gryfia”

Dodano: 06 wrz 2022, 19:32

Morska Stocznia Remontowa Gryfia chce nieodpłatnie przekazać w depozyt Muzeum Narodowemu w Szczecinie zbudowany w 1887 roku w stoczni Vulkan Stettiner Maschinenbau AG zabytkowy prom „Gryfia”. Stocznia chce przekazać jednostkę muzeum na 30 lat.

W ostatnim czasie sprawa promu „Gryfia” była przedmiotem ożywionej dyskusji. Początkowo obawiano się, że prom może zostać sprzedany nabywcy spoza Szczecina i wywieziony z miasta. Później pojawiły się informacje o możliwości zakupu jednostki w celu zezłomowania. Na szczęście nic takiego się nie stało i wydarzyć się już nie może, ponieważ „Gryfia” została wpisana przez Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do rejestru zabytków ruchomych techniki województwa zachodniopomorskiego.

– Prom był przez kilkanaście ostatnich miesięcy obiektem publicznej debaty. Była też obfita korespondencja między zarządem MSR „Gryfia”, a prezydentem Szczecina i marszałkiem województwa. Myślę, że oczekiwania wielu środowisk i moje osobiste, żeby ten zabytek został w Szczecinie, zakończą się pozytywnym finałem. Jako stocznia od początku wykazywaliśmy dobrą wolę, ale próbowano „odbić piłeczkę” i żądać od Gryfii czegoś, czego zgodnie z obowiązującym statutem firmy spełnić nie mogła czyli pozbycia się elementu majątku za złotówkę. Tego nam nie wolno robić – powiedział prezes Morskiej Stoczni Remontowej Gryfia, Krzysztof Zaremba.
-Proponujemy na 30 lat depozyt tego obiektu dla Muzeum Narodowego, które może w ramach struktur organizacyjnych tworzącego się Morskiego Centrum Nauki przekazać prom do zwiedzania – dodał Zaremba.
Projekt umowy został wysłany do marszałka województwa zachodniopomorskiego oraz do Urzędu Miasta w Szczecinie. Propozycja wydaje się bardzo dobrym wyjściem z sytuacji zarówno dla stoczni jak i dla muzeum. Stocznia – postępuje zgodnie z zapisami statutu i nie pozbywa się majątku, a jedynie przekazuje prom w długoletni depozyt, a muzeum ma szansę na nieodpłatne pozyskanie bardzo ciekawego eksponatu, choć oczywiście będzie musiało ponosić koszty związane z jego utrzymaniem.

– Wyrażamy zgodę na wszelkiego typu przeróbki, które byłyby niezbędne do ekspozycji tego muzealnego obiektu, pod dwoma warunkami: że będą one zgodne z tym, co powie konserwator zabytków i czego ewentualnie zażąda towarzystwo klasyfikacyjne, jeżeli pozostanie to jednostka pływająca – powiedział dyrektor naczelny Morskiej Stoczni Remontowej Gryfia, Artur Trzeciakowski.

Prom „Gryfia” – krótka historia

Prom kolejowy „Tyras” (eksploatowany później jako „Gryfia”) zbudowała w 1887 roku stocznia Vulkan Stettiner Maschinenbau AG.
W pierwszej połowie XX wieku „Tyras” był własnością Szczecińskiej Izby Przemysłowo-Handlowej i zapewniał połączenie z Dworcem Wrocławskim.
W 1941 roku prom przekazano do Świnoujścia, gdzie eksploatowany był pod nazwą „Swinemunde II”.
W roku 1945 jednostka zatonęła w Świnoujściu. Dwa lata później, w roku 1947, prom wydobyto i przekazano Stoczni Remontowej „Gryfia”. Pod nazwą „Prom Kolejowy II” służył Polskim Kolejom Państwowym do transportu wagonów.
W 1953 roku prom zmienił nazwę na „Gryfia” i pracował w Świnoujściu, następnie trafił do Szczecina.
W 1992 roku w Stoczni Rzecznej w Tczewie nastąpił gruntowny remont jednostki. Podczas prac starą maszynę parową zastąpił napęd spalinowy (silnik PZM Puck). Kominy z autentycznymi znakami armatorskimi stoczni zastąpiono atrapami, ponieważ po zmianie napędu na spalinowy nie spełniały już swojej pierwotnej roli.
W wyniku prac remontowych zmodyfikowano konstrukcję kadłuba, dodając kilka wręg i wzmacniając wzdłużnik denny. W części dziobowej zamontowano stalowe odbijacze. O ponad metr podniesiono nadbudówkę wraz ze sterówką. Wymieniono instalację elektryczną, układy hydrauliczne oraz przebudowano siłownię i pomieszczenia dla załogi. Zdemontowano tory kolejowe, a pokład przystosowano do przewozu 6 samochodów osobowych lub 2 ciężarowych oraz 250 pasażerów.
Po remoncie nastąpiła zmiana klasyfikacji jednostki z promu kolejowo- pasażerskiego na samochodowo-pasażerski.
Po remoncie prom w znacznym stopniu utracił swój pierwotny, „zabytkowy” charakter, ponieważ elementy historyczne zostały zdemontowane i wymienione na nowe.
Część zdemontowanego wyposażenia, w tym między innymi: oryginalny silnik parowy, mosiężną maszynę sterową, parową windę ładunkową oraz agregat prądotwórczy przekazano do Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Po zakończeniu remontu „Gryfia” stała się jednostką rezerwową, a do przewozu pracowników wykorzystywany był nowszy prom „Gryfia II”. W roku 2015, po przekazaniu do użytku Mostu Brdowskiego, oba promy wycofano z eksploatacji.

Prom „Gryfia” – podstawowe informacje

Długość całkowita 38,59 m
Szerokość: 6,72 m
Wysokość boczna: 2,60 m
Zanurzenie: 1,90 m
Średnia prędkość: 8 węzłów
Rok budowy: 1887
Rok przebudowy: 1992
Nośność: 100,0 t
Napęd: jeden silnik PZM Puck typ SW 680/195, moc 106,8 kW