OGRANICZANIE DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA W DOBIE EPIDEMII – NA WŁASNYCH WARUNKACH!

Dodano: 30 mar 2020, 10:03

Stan epidemii związany z rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19 wywołuje negatywne skutki wobec wszystkich sfer życia, również gospodarczych, stanowiących fundament funkcjonowania całego państwa.
Od kondycji gospodarki w dobie koronawirusa uzależniona jest kondycja społeczeństwa. Dlatego też, na szczególną uwagę zasługują rekomendacje związane z prowadzeniem działalności każdego przedsiębiorstwa oraz ich rzeczywiste wdrożenie.
Ma to znaczenie nie tylko dla powszechnego poziomu zdrowia, czy zdrowia pracowników, ale i w ogóle możliwości funkcjonowania danego zakładu.
Przypomnieć trzeba, że na podstawie specustawy oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeń wykonawczych, przymusową kwarantanną można objąć wszystkie osoby, które miały kontakt z zakażonym, a zatem również współpracowników. Sytuacja taka jest oczywiście bardzo niekorzystna dla każdej z tych osób. Natomiast z punktu widzenia pracodawcy niesie za sobą bardzo niebezpieczne konsekwencje dla całego przedsiębiorstwa i jego dalszego funkcjonowania. Tym bardziej, że istnieje poważne i realne ryzyko podejmowania jednostronnych i dość arbitralnych decyzji o kwarantannie poszczególnych pracowników lub ich grup, czy wręcz zakazu funkcjonowania przedsiębiorstwa w całości lub w części.
Dodatkowo, zahamowanie któregoś z ogniw „krwobiegu” gospodarczego może sparaliżować czasowo lub trwale pozostałe ich części. Jeżeli przykładowo jeden dostawca materiałów zostanie wyłączony z łańcucha dostaw, to będzie to miało wpływ na zakład produkcyjny, równolegle – firmy spedycyjne i transportowe, a wreszcie na końcowego odbiorcę. Podobnie sytuacja będzie wyglądała w przypadku zamknięcia zakładu produkcyjnego lub remontowego.

Poniżej prezentujemy klika praktycznych porad jak ustrzec zakład pracy przed najbardziej negatywnymi wariantami. Warto zachować wszelkie środki prewencyjne i wyprzedzić ewentualne decyzje służb sanitarnych lub innych organów administracji rządowej.

Ograniczajmy pracę przedsiębiorstwa na naszych warunkach!

Polecenie pracy zdalnej

Ograniczajmy ilość pracowników w zakładzie pracy do niezbędnego minimum. Najczęściej będą to pracownicy administracyjni lub umysłowi. To biura gromadzą znaczącą ilość pracowników, którzy przez cały dzień pracy nie podlegają rozproszeniu. Zaproponujcie im zatem pracę zdalną.
Do tej pory praca zdalna była możliwa jedynie na mocy porozumienia stron. Aktualnie pracodawca nie musi uzyskiwać zgody pracownika. Może dokonać tego jednostronnie. A w razie braku zgody na pracę zdalną przez pracownika i pojawienie się go w miejscu pracy, pracodawca może wyciągnąć wobec pracownika konsekwencje dyscyplinarne, a nawet rozwiązać z nim stosunek pracy.
Pracownik nie ma takiego uprawnienia. Może jedynie wnioskować do pracodawcy o powierzenie wykonywania zadań w ramach pracy zdalnej, ale pracodawca nie będzie takim wnioskiem związany. Wydaje się jednak, że – z uwagi na aktualne okoliczności – w przypadku obiektywnej możliwości powierzenia takiej pracy, warto być otwartym na takie sugestie.
Polecenie pracy zdalnej może zostać wydane na czas określony w treści, nie ma przeszkód w wydłużeniu okresu w czasie którego pracownik obowiązany jest świadczyć pracę zdalną, oczywiście póki istnieją okoliczności uzasadniające takie działanie.

Ograniczenie wstępu osób postronnych na teren firmy

Osoby załatwiające sprawę w siedzibie pracodawcy lub na terenie zakładu pracy powinny zmienić sposób załatwienia sprawy na środki zdalnej komunikacji. Dokumentację warto przesyłać w formie elektronicznej lub ewentualnie (co jednak jest obecnie utrudnione i jest związane z dodatkowym ryzykiem kontaktów) drogą pocztową.
W sytuacjach nadzwyczajnych osoba postronna powinna być umówiona na wizytę na terenie zakładu ze wskazaniem konkretnej osoby, z którą ma odbyć spotkanie. Każda osoba postronna powinna mieć wyznaczonego „opiekuna”, czyli powinna zostać niezwłocznie oddana pod opiekę osobie, z którą miała umówione spotkanie. Ma to na celu maksymalne ograniczenie swobodnego przemieszczania się osób postronnych po zakładzie pracy.
Trochę jak w aresztach lub zakładach karnych, po których osoby trzecie (np. adwokaci) mogą poruszać się jedynie w towarzystwie funkcjonariusza służby więziennej. Dla bezpieczeństwa swojego – w aktualnej sytuacji epidemiologicznej – dla bezpieczeństwa swojego i pracowników zakładu.
Powszechne staje się również sprawdzanie stanu zdrowia osób trzecich przed wejściem na teren zakładu (np. poprzez mierzenie temperatury ciała za pomocą termometrów zbliżeniowych). Warto jednak zwrócić uwagę, że – z uwagi na charakter danych osobowych związanych ze stanem zdrowia człowieka (są to tzw. dane wrażliwe) – nie ma wystarczających podstaw prawnych do zbierania danych dot. stanu zdrowia osoby trzeciej (nie będącej pracownikiem), zwłaszcza poprzez ich spisywanie w osobnych dokumentach (protokołach) i wymagania dodatkowo ich potwierdzenia. Można natomiast, w przypadku wątpliwości co do stanu zdrowia osoby postronnej, odmówić jej wstępu na teren zakładu pracy.

Ograniczenie kontaktu wśród pracowników

Stosując wszelkie racjonalne metody należy ograniczyć kontakt pracowników między sobą, w tym również z kierowcami środków transportu towarowego np. załogi statków lub kierowcy samochodów ciężarowych. Operacje towarowe lub inne usługi na środkach transportu innego podmiotu należy wykonywać w maksymalnie ograniczonym czasie. Wszelkie uwagi lub wytyczne od przedstawiciela podmiotu trzeciego przyjmować w formie elektronicznej lub z zachowaniem bezpiecznej odległości.
Warto zachowywać zasadę 1,5-2 m odległości między pracownikami oraz stanowiskami pracy. Rekomendować ograniczenie bezpośredniego kontaktu do minimum (na odległość).

Widoczne instrukcje i zalecenia

W miejscach widocznych i łatwo dostępnych dla pracowników powinno się umieścić instrukcje i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w związku z wirusem COVID-19.
Pracowników należy pouczyć o obowiązku przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, osobami uprawnionymi do egzekwowania tych zasad na terenie zakładu są pracownicy służby BHP lub osoby kierujące pracownikami np. kierownicy lub brygadziści.
Przykładowo warto umieścić przy każdej umywalce wyraźną infografikę dot. zasad mycia rąk (np. taką zalecaną przez Ministerstwo Zdrowia).

Trzeba też promować regularne i dokładne mycie rąk przez osoby przebywające w miejscach użyteczności publicznej: wodą z mydłem lub zdezynfekowanie dłoni środkiem na bazie alkoholu (min. 60%). Osoby przebywające w miejscach użyteczności publicznej powinny mieć w ogóle swobodny dostęp do miejsc, w których mogą myć ręce.
Zwracajcie pracownikom szczególną uwagę na rekomendacje, aby podczas pracy, czy wizyty w miejscu publicznym nie dotykać dłońmi okolic twarzy zwłaszcza ust, nosa i oczu, a także przestrzegać higieny kaszlu i oddychania.

Dostępność środków higieny i odzieży ochronnej

Pracownicy powinni mieć zapewniony dostęp do środków higieny, w szczególności mydła i wody.
Każdy pracownik powinien mieć zapewniony indywidualny hełm ochronny oraz przynajmniej dwie pary rękawic roboczych.
Należy przestrzegać pracowników zaniechaniu wzajemnego pożyczania odzieży ochronnej współpracownikom.
O ile się da można wyposażyć pracowników w maseczki ochronne lub rękawiczki jednorazowe, niezależnie od tego czy są wymagane zakresem ich obowiązków, czy nie.
Warto umieścić dozowniki z płynem odkażającym w widocznych miejscach, w miejscu pracy i upewniać się, że dozowniki te są regularnie napełniane.

Zapewnienie czystości w miejscu pracy

Wydaje się, że takie założenie powinno być standardem. Niemniej, w okresie stanu epidemicznego, zapewnienie czystości i higieniczności miejsca pracy to podstawy obowiązek.
Pracodawca (wraz z pracownikami) powinien zapewnić czystość wszelkich powierzchni dotykowych w tym: biurek, lad i stołów, klamek, włączników światła, poręczy i innych przedmiotów (np. telefonów, klawiatur).
Powierzchnie te muszą być regularnie wycierane środkiem dezynfekującym, lub przecierane wodą z detergentem.
Wszystkie obszary często używane, takie jak toalety, pomieszczenia wspólne, powinny być regularnie i starannie sprzątane, z użyciem wody z detergentem.

Poufność i rozwaga

Pracownik, który został poddany hospitalizacji lub przymusowej kwarantannie domowej obowiązany jest doręczyć pracodawcy dokument poświadczający ten fakt, wtedy bezsprzecznie pracownik zachowuje prawo do przysługujących mu świadczeń związanych chorobowych. Zachowujmy poufność w sprawie stanu zdrowia naszych pracowników, zważając, że są to tzw. dane szczególnie wrażliwe.
W interesie pracodawcy jest utrzymywanie poprawnej kondycji pozostałych pracowników.
Nie rozpowszechniajmy nadmiernej paniki.

Ograniczenie gromadzenia się pracowników w pomieszczeniach socjalnych

Pracownikom biurowym zaleca się wydanie polecenia pracy zdalnej. Jednak specyfiką wielkopowierzchniowych zakładów pracy jest grupowanie pracowników w brygady, ganki lub innego rodzaju grupy i podgrupy wykonawcze zależnie od struktury organizacyjnej w miejscu pracy.
Te grupy pracowników przez cały czas pracy wykonują swoje zadanie na w miejscu wskazany przez pracodawcę (nabrzeże, hala, magazyn, pochylnia). W czasie określonym przez pracodawcę zbierają w pomieszczeniach socjalnych firmy w których odbywają przysługującą im przerwę. W trakcie przerwy w pomieszczeniach socjalnych pracodawcy może przebywać łącznie kilkadziesiąt osób lub więcej.
Najprostszym sposobem do zachowania niezbędnego bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia pracowników jest wyznaczenie przerw o różnych porach w trakcie zmiany dla każdej grupy pracowników osobno.
Kodeks pracy nakazuje pracodawcy wyznaczać przerwy o czasie trwania wskazanym w przepisach, w konkretnych przypadkach, ponadto pracodawca nie może dzielić kodeksowego czasu przerw pracowniczych i poszanować prawo pracowników do ich odbycia.
Powyższe zmiany należy wprowadzić w sposób przyjęty do danego pracodawcy oraz uwzględniając regulacje już obowiązujące w zakładzie pracy. Nawet przy przyjęciu tego rozwiązania pracodawca zobowiązany jest zadbać sanitarne i higieniczne pomieszczeń socjalnych w sposób nadzwyczajny.

Szkolenia

Przydadzą się również częsta szkolenia pracowników przez specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.
Warto też gromadzić dokumentację z tego typu szkoleń, może się przydać przy okazji wizyty przedstawicieli służb sanitarnych.
Choć – na marginesie – podpisy złożone np. pod listą obecności powinny być dokonywane albo prywatnym długopisem pracownika, albo długopisem odkażanym każdorazowo po każdym podpisie. Takie czasy.

Zmiana stanu zdrowia pracownika

Kierując się zaobserwowaną zmianą stanu zdrowia pracownika i uzasadnionym podejrzeniem, że pracownik może mieć objawy wirusa pracodawca może odsunąć pracownika od pracy z innymi pracownikami.
Pracodawca i pracownik są obowiązani powiadomić o zaistniałym fakcie odpowiednie służby (Sanepid). Pracodawca powinien zaniechać badania pracownika własnymi dostępnymi środkami lub kierowania pracownika na kwarantannę bez wyraźnego zalecenia lub nakazania takich działań przez Główny Inspektorat Sanitarny.

A na zakończenie, taka ogólna konkluzja

Globalizm gospodarczy przyniósł za sobą skutki w postaci pozbawienia samowystarczalności wielu regionów świata, w tym Europy. Tanie rynki produkcyjne wschodu zdominowały rynki państw Europy, czyniąc się bardziej konkurencyjnymi. Rynki europejskie przerzuciły swój ciężar gospodarczy na sektor usługowy, który wymaga ciągłego zaopatrywania z rynków wschodnich. Natomiast, stan zagrożenia w dobie wirusa COVID-19 pokazuje dobitnie, że żadne państwo nie może pozwolić sobie na całkowitą hermetyzację i zamknięcie produkcji lub krwiobiegu transportowego. Przykładowo, transport morski to ciągle ponad 90% w globalnej wymianie towarów i nie zmieni tego nawet epidemia koronawirusa. Natomiast towary przewożone statkami muszą być na nie dostarczone oraz z nich odebrane w odpowiednim czasie, to wszystko dzięki pracodawcom i pracownikom sektorów transportowych.
Pod wieloma względami polskie regulacje prawne nie były gotowe na zderzenie z tak szczególną sytuacją. Dlatego też, kontrahenci, pracodawcy i pracownicy powinni działać ze wzajemną wyrozumiałością i z poszanowaniem zasad współżycia społecznego oraz próbować dostosować się do tych nadzwyczajnych i wyjątkowych reguł.

Opracowanie:
Tomasz Wiśniewski, Patryk Zbroja

ZBROJA ADWOKACI Kancelaria Adwokacka

www.zbrojaadwokaci.pl