Urząd Morski w Szczecinie: nowe zadania, nowe inwestycje

Dodano: 25 sty 2019, 10:05

Z Wojciechem Zdanowiczem, dyrektorem Urzędu Morskiego w Szczecinie, rozmawia Wojciech Sobecki.

Jaki był rok 2018 dla Urzędu Morskiego w Szczecinie?

– To był dla nas rok bardzo pracowity, ale także pełen satysfakcji. Oprócz bieżącej działalności realizujemy kilkanaście projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, wśród których są projekty inwestycyjne związane z poprawą infrastruktury dostępowej do portów, przedsięwzięcia, których celem jest stworzenie planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich, prowadzimy także niedawno rozpoczęty projekt budowy nowych jednostek pływających dla urzędów morskich w Szczecinie i Gdyni. Realizujemy także projekty informatyczne takie jak rejestr jachtów, który powinien zacząć funkcjonować w 2020 roku. Jesteśmy w projekcie dotyczącym wprowadzenia Systemu Informacji Przestrzennej Administracji Morskiej, którego liderem jest Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. W roku 2018 wiele projektów, w których uczestniczymy, znajdowało się w fazie przetargów, było więc sporo pracy związanej z realizacją przepisów i procedur. Rok 2019 będzie już bardziej czasem wykonawców, kiedy konkretne firmy rozpoczną realizację inwestycji. Oczywiście jako Urząd Morski w Szczecinie nadal będziemy prace nadzorować, kontrolować i współpracować z wykonawcami w ramach określonych przepisami prawa.

Projekt związany z pogłębieniem toru wodnego Świnoujście-Szczecin to największy projekt inwestycyjny w historii polskiej administracji morskiej?

– Biorąc pod uwagę jednostkową wartość projektu jest to rzeczywiście największe przedsięwzięcie, w którym bierze udział administracja morska. Całkowita wartość projektu wynosi ponad 1,4 mld zł, z czego aż 1,22 mld zł pochodzić będzie z funduszy Unii Europejskiej z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020.
Cała inwestycja pogłębienia toru realizowana jest w trzech etapach. Etap pierwszy odbywał się w latach 2001-2004. Wówczas dostosowano do głębokości 12,5 metra umocnienia brzegowe Kanału Piastowskiego, powstały nowe falochrony przy wyjściu z Kanału na Zalew Szczeciński oraz przebudowano umocnienia brzegowe po zachodniej i wschodniej części kanału.
W drugim etapie, w latach 2009-2015, dostosowano umocnienia brzegowe Kanału Piastowskiego i Mieleńskiego do planowanej zwiększonej głębokości toru. Usunięto także przeszkody nawigacyjne oraz wybudowano nabrzeże techniczne na wyspie Mielin.
Teraz realizujemy trzeci – ostatni i najtrudniejszy etap inwestycji. Pod koniec września 2018 roku podpisaliśmy umowę z wykonawcami na realizację inwestycji. 10 grudnia odbyła się pierwsza konferencja informacyjna, na której wykonawcy opisali swoje dotychczasowe doświadczenia w realizacji podobnych zadań oraz przedstawili zamierzenia związane z naszym projektem na najbliższe miesiące. Chcielibyśmy, aby podobne konferencje odbywały się cyklicznie w miarę postępu prac. Podstawowym celem inwestycji jest pogłębienie toru wodnego na odcinku ok. 62 km, jego poszerzenie do 100 m, a także zwiększenie parametrów obrotnic dla statków. Realizacja projektu umożliwi zawijanie do szczecińskiego portu jednostkom o zanurzeniu 11 m, co znacząco zwiększy konkurencyjność Szczecina wobec innych portów bałtyckich.
Inwestycja realizowana jest w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Dokumentacja projektowa powinna być gotowa w III kwartale przyszłego roku, a całość prac zostanie zakończona w 2022 roku.
Wszystko przebiega zgodnie z planem. Odbywają się już pierwsze badania toru, wstępne badania geotechniczne, jeśli chodzi o podłoże wysp refulacyjnych, więc wszystkie prace, które mogą być realizowane bez dodatkowych pozwoleń są już prowadzone.
Głównym wykonawcą inwestycji jest belgijsko-holenderskie konsorcjum firm Dredging International oraz Van Oord Dredging and Marine Contractors. Obie firmy mają międzynarodowe doświadczenie w realizacji dużych inwestycji hydrotechnicznych. Belgowie budowali między innymi terminal kontenerowy w Singapurze, a Holendrzy uczestniczyli w budowie słynnej wyspy w kształcie palmy w Dubaju oraz modernizacji Kanału Sueskiego. Będziemy więc współpracować z najlepszymi firmami w branży, co z pewnością jest niezwykle ważne dla tak dużej i niezwykle istotnej dla całej gospodarki morskiej inwestycji.

Pogłębienie toru to inwestycja strategiczna dla całego regionu, jakie będą podstawowe zmiany po zakończeniu prac?

– Zmiana parametrów toru podejściowego do portu w Szczecinie to inwestycja istotna dla całej gospodarki morskiej, dotyczy przecież portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki. Pamiętajmy o tym, że tor wodny zostanie nie tylko pogłębiony do głębokości technicznej 12,5 metra, ale będzie także poszerzony do 100 metrów. Powiększona zostanie także obrotnica dla statków w porcie w Szczecinie. Pogłębiona i poszerzona będzie także obrotnica na wysokości Polic. Na całej długości toru zmodernizowane zostanie oznakowanie nawigacyjne oraz elementy kontroli ruchu statków dostosowane będą do nowej geometrii toru wodnego. To wszystko stworzy możliwość obsługi większych statków, a więc znacząco zwiększy konkurencyjność szczecińskiego portu. Nie bez znaczenia są także niezwykle ważne dla nas, jako administracji morskiej, względy bezpieczeństwa. Po zakończeniu inwestycji żegluga na poszerzonym torze wodnym stanie się z pewnością bardziej bezpieczna.

Nie będzie już problemów z finansowaniem utrzymania właściwych parametrów torów wodnych w rejonie Odry. Jak zmienił się model finansowania?

– Sytuacja się zmieniła po uchwaleniu rządowego programu „Utrzymanie morskich dróg wodnych w rejonie ujścia Odry w latach 2019 -2028”. Nie ma co ukrywać, że od wielu lat Urząd Morski w Szczecinie miał problemy z uzyskaniem wystarczających środków finansowych na utrzymanie toru wodnego Świnoujście-Szczecin, ponieważ kwoty przeznaczane na ten cel były niewystarczające. Teraz sytuacja się zmieni. Na realizację programu, którego celem jest trwałe utrzymanie bezpiecznego dostępu od strony morza do portów rejonu ujścia Odry, przeznaczono kwotę prawie 238 mln zł. Tak więc w roku 2018 Urząd Morski w Szczecinie ostatni raz sfinansował ze swoich bieżących środków finansowych prace utrzymaniowe na torze wodnym Świnoujście-Szczecin.
Od roku 2019 pogłębianie i utrzymanie odpowiedniej głębokości toru będzie finansowane ze środków budżetu państwa. To dla wszystkich użytkowników z pewnością bardzo dobra wiadomość.

Głębszy tor wodny to także większe możliwości rozwoju dla operatorów portowych…

– Z pewnością tak. Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście realizuje projekty związane z przystosowaniem nabrzeży do zwiększonych parametrów toru wodnego. Nowe nabrzeża budowane są już z zachowaniem parametrów zmodernizowanego toru wodnego.
Zgodnie z przepisami za infrastrukturę dostępową do portu odpowiada Urząd Morski, za wszystko, co znajduje się w porcie odpowiedzialny jest Zarząd Portu. Co kilka miesięcy przedstawiciele Urzędu Morskiego i Zarządu Portu spotykają się, aby omówić stan zaawansowania prac i rozwiązać ewentualne problemy. Koordynatorem tych spotkań jest Andrzej Borowiec -pełnomocnik ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej ds. pogłębienia toru wodnego.
Operatorzy portowi również przygotowują się do obsługi większych jednostek, co wiąże się z inwestycjami, ale daje także szanse rozwoju. Mam nadzieję, że wraz z pogłębieniem toru pojawią się nowe podmioty, które będą chciały prowadzić biznes portowy i okołoportowy.
W pobliżu Szczecina, szczególnie patrząc w kierunku północnym, a więc w stronę Świnoujścia, jest jeszcze sporo terenów, które czekają na inwestorów. Pogłębienie toru może stać się dla nich impulsem do rozpoczęcia działalności właśnie w naszym regionie.

Częścią projektu jest także modernizacja Bazy Oznakowania Nawigacyjnego w Szczecinie, jak wyglądają prace w tym zakresie?

– W ostatnich dniach 2018 roku otrzymaliśmy pozwolenie na budowę, co pozwoli nam na przygotowanie dokumentacji przetargowej i ogłoszenie przetargu jeszcze w styczniu lub na początku lutego 2019 roku.
Obecna Baza Oznakowania Nawigacyjnego oczywiście spełnia wszystkie wymogi określone przepisami dla takich obiektów, ale przez wiele lat dobudowywane były kolejne budynki, magazyny – w większości parterowe, z których większość wymaga kapitalnego remontu. W tej sytuacji kompleksowa modernizacja bazy jest najlepszym rozwiązaniem. Koszt tego projektu szacujemy na około 40 mln zł.

Porozmawiajmy o mniejszych portach, bo przecież one także podlegają nadzorowi Urzędu Morskiego w Szczecinie.

– Ostatnio sporo się w tych portach działo. W porcie w Policach w ramach funduszu z RPO realizujemy projekt „Poprawa infrastruktury dostępowej do portu w Policach” o wartości prawie 23 mln zł. Prace koncentrują się na pogłębieniu toru podejściowego na Kanale Polickim do głębokości 10,5 m, z możliwością dalszego pogłębienia do 12,5 m. Projekt obejmuje również pogłębienie do 3 metrów i poszerzenie do 25 metrów Kanału Kiełpińskiego oraz umocnienie wyspy Ostrów Kiełpiński. Zakupione zostaną także dwie pławy świetlne i dwie pławy dzienne. Inwestycja powinna się zakończyć do końca 2020 roku.
W przypadku portu w Stepnicy przebudowany zostanie tor podejściowy wraz z obrotnicą. Koszt projektu to 6,3 mln zł, z czego 5,3 mln zł pochodzi ze środków UE. Inwestycja powinna zostać zakończona do końca 2019 roku. Obie inwestycje wpisują się w rządowy program Rozwoju Portów Morskich.
Warto wspomnieć również o działaniach związanych z rozwojem małych portów. Dwa projekty z programu „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich” realizowane były w portach w Dziwnowie i Mrzeżynie. Kolejny projekt pod nazwą „Porty Zalewu Szczecińskiego – poprawa jakości infrastruktury szansą na rozwój”, realizowany był w portach w Trzebieży, Nowym Warpnie, Stepnicy, Wolinie i Kamieniu Pomorskim.
W Wolinie powiększono tereny portowe, tworząc warunki pod nowe inwestycje. W rejonie Kamienia Pomorskiego zarezerwowano teren pod budowę nowego portu z możliwością rozwoju przemysłu przyportowego.
W Dziwnowie w ramach poprawy dostępności do portu przebudowano falochrony wschodni i zachodni oraz umocniono brzegi cieśniny Dźwiny. Inwestycja kosztowała 26 mln zł. W Mrzeżynie przebudowane zostało Nabrzeże Odpraw Granicznych o długości 70 metrów oraz zakupiono niewielką pogłębiarkę i holownik do jej obsługi. Koleje prace w porcie w Mrzeżynie obejmować będą przebudowę falochronów oraz umocnienie brzegu wschodniego.
W portach Zalewu Szczecińskiego przebudowano nabrzeża portowe w Wolinie, Trzebieży i Lubinie. Pogłębione zostały tory podejściowe do portów i przystani w Nowym Warpnie, Trzebieży, Stepnicy, Lubinie, Wolinie i Kamieniu Pomorskim. Zmodernizowany został obiekt kapitanatu portu w Trzebieży oraz bosmanatów portów w Wolinie i Kamieniu Pomorskim.
W ramach projektu dotyczącego małych portów zalewowych zakupiono także dwie szybkie łodzie motorowe do prowadzenia inspekcji oraz monitorowania stanu wód.

W ramach jednego z projektów planowana jest także wymiana jednostek pływających. Jak będzie przebiegał ten proces?

– Urząd Morski w Szczecinie posiada do dyspozycji ponad 20 różnego rodzaju jednostek pływających, ale tylko jedna z nich – „Planeta” – nadaje się do stawiania pław na torze podejściowym do portu w Świnoujściu. Jest to statek o długości 61 metrów, zbudowany w 1982 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku. Mimo wieku jednostka sprawuje się bardzo dobrze, ale konieczna jest już jej wymiana na nowy statek, dostosowany do aktualnych potrzeb administracji morskiej. W marcu 2018 roku podpisany został kontrakt ze stocznią Remontowa Shipbuilding na budowę dwóch wielozadaniowych jednostek dla urzędów morskich w Gdyni i Szczecinie.
Jednostki wykorzystywane będą między innymi do kontroli i wymiany oznakowania nawigacyjnego oraz wykonywania pomiarów hydrograficznych. Statki będą wyposażone w sprzęt do gaszenia pożarów oraz likwidacji rozlewów olejowych. Będą mogły pełnić również funkcje lodołamaczy. Zaletą tych jednostek jest z pewnością ich uniwersalność, a więc możliwość zastosowania w różnych sytuacjach. Obecnie „Planeta” służy prawie wyłącznie do stawiania pław, nowe jednostki otworzą przed nami o wiele szersze możliwości, choćby w zakresie wspomagania akcji pożarniczych lub akcji lodołamania.
Czas trwania projektu budowy nowych jednostek przewiduje, że statki zostaną dostarczone do końca czerwca 2020 roku. Stępka pod pierwszy statek już została położona, jego wodowanie powinno odbyć się w maju bieżącego roku. Położenie stępki pod drugą jednostkę odbędzie się prawdopodobnie w lutym. Który z urzędów – w Gdyni czy w Szczecinie, jako pierwszy odbierze nowy statek, tego jeszcze nie ustaliliśmy. Będą to z pewnością jednostki na miarę XXI wieku.

Oprócz jednostki, która zastąpi „Planetę”, planujecie także wymianę mniejszego taboru pływającego?

– W ramach projektu finansowanego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014-2020 planujemy zakup jednostek pływających, których zadaniem będzie poprawa bezpieczeństwa na akwenach nadzorowanych przez Urząd Morski w Szczecinie. W ramach tego projektu zakupimy dwie łodzie pneumatyczne RIB do kontroli oznakowania nawigacyjnego oraz inspekcji i kontroli akwenów. Nasza flota wzbogaci się również o łódź hydrograficzną typu RIB z wyposażeniem do prowadzenia pomiarów batymetrycznych oraz monitorowania głębokości na akwenach w celu zapewnienia bezpiecznej żeglugi. Będzie także stawiacz pław oraz szalanda z refulatorem do likwidacji wypłyceń i utrzymania właściwych głębokości na torze wodnym. Koszt całego projektu wynosi 18,8 mln zł.

Jest jeszcze ciekawy projekt związany z nowymi przepisami dotyczącymi rejestracji jachtów…

– Jest to projekt pod nazwą „Wdrożenie innowacyjnych e-usług o wysokim poziomie dojrzałości w zakresie rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m”. Zadaniem projektu jest budowa i wdrożenie systemu teleinformatycznego, który umożliwi usprawnienie procesów związanych z rejestracją jednostek pływających oraz aktualizacją ich danych. Poza cyfryzacją procesów rejestracji jachtów i jednostek pływających, nowy system istotnie poprawi nadzór nad bezpieczeństwem żeglugi i procedury ratowania życia w przypadku zagrożenia.
Jako Urząd Morski w Szczecinie zawarliśmy z Centrum Projektów Polska Cyfrowa porozumienie o dofinansowaniu tego projektu, w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020, będzie on realizowany do końca 2019 roku. Całkowita wartość projektu wynosi prawie 3, 5 mln zł, a wartość dofinansowania ze środków Unii Europejskiej to kwota przekraczająca 2,9 mln zł. 10 grudnia 2018 otworzyliśmy oferty firm, które stanęły do przetargu na realizację projektu, aktualnie są one badane pod względem formalnym i mamy nadzieję, że wkrótce uda nam się wyłonić wykonawcę przedsięwzięcia.

Został nam jeszcze najnowszy projekt związany z renowacją tarasu budynku Czerwonego ratusza, w którym siedzibę ma Urząd Morski w Szczecinie….

– To nasz najnowszy projekt, bo otwarcie ofert nastąpiło 17 grudnia 2018 roku. W postępowaniu przetargowym wpłynęły trzy oferty, wszystkie przewyższają kwotę 5 mln 117 tys. zł, jaką zamierzaliśmy przeznaczyć na inwestycję. Warto zaznaczyć, że budynek Czerwonego Ratusza był sukcesywnie odnawiany i teraz wygląda naprawdę bardzo okazale, stanowiąc jedną z architektonicznych perełek Szczecina. Jeżeli po weryfikacji dokumentów okaże się, że wszystkie oferty spełniają wymogi formalne, będziemy się starali szukać możliwości znalezienia dodatkowych środków na zrealizowanie zamówienia.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Wywiad ukazał się w dwutygodniku „Namiary na Morze i Handel”