Morskie historie: Ważne lipcowe daty w historii polskiej Marynarki Wojennej

Dodano: 05 lip 2021, 8:46

Lipiec to bardzo ważny miesiąc dla historii polskiej Marynarki Wojennej. 5 lipca 1947 roku powrócił do kraju ORP „Błyskawica”, a rok później, 1 lipca 1948 roku żaglowiec szkolny ORP „Iskra”.
5 lipca 1947 roku pod dowództwem kapitana Bolesława Romanowskiego powrócił do kraju niszczyciel ORP „Błyskawica”. Okręt typu „Grom” wszedł do służby w 1937 roku. Przed drugą wojną światową w Wielkiej Brytanii zbudowano dla polskiej Marynarki Wojennej dwa okręty tego typu: ORP „Grom” i ORP „Błyskawica”.
ORP „Grom” został zatopiony przez niemieckie lotnictwo w 1940 roku pod Narvikiem, ORP „Błyskawica” wszedł do służby 25 listopada 1937 roku, przetrwał wojnę i po wycofaniu ze służby stał się okrętem – muzeum.
ORP „Błyskawica” brał udział w kampanii norweskiej (9.04 –10.06. 1940 r.) ewakuacji Dunkierki (26.05 – 4.06 1940 r) bitwie o Atlantyk, Operacji Torch (8–16.11. 1942 r.) Operacji Overlord (6.06-31.08.1944 r.). W czasie działań wojennych „Błyskawica” przepłynęła w sumie 148 356 mil morskich, uczestnicząc między innymi w eskorcie 83 konwojów. Pomimo uczestnictwa w wielu działaniach wojennych, okręt nie został zniszczony i dziś jest najstarszym na świecie zachowanym niszczycielem
Po wojnie, po remoncie i przezbrojeniu pełnił funkcję okrętu flagowego Marynarki Wojennej. W 1967 roku, po awarii kotłowni dowództwo Marynarki Wojennej uznało kolejny remont za nieopłacalny i od 1969 roku okręt cumował w Świnoujściu jako stacjonarny okręt obrony przeciwlotniczej. Od 1 maja 1976 roku cumuje w Porcie Gdynia jako okręt muzeum.

„Błyskawica” jest także obecna w kulturze marynistycznej. W 1969 roku nakładem Wydawnictwa Morskiego ukazała się książka Jerzego Pertka „Niszczyciele „Grom” i „Błyskawica” rok później w serii Biblioteczka „Morza” książka Władysława Szczerkowskiego ORP „Błyskawica” W 1981 roku w serii Biblioteka Żółtego Tygrysa opublikowano książkę Andrzeja Kuczery „Na pokładzie „Błyskawicy”.
26 kwietnia 2012 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monetę okolicznościową o nominale 2 złotych – Niszczyciel „Błyskawica”, rozpoczynając w ten sposób serię „Polskie Okręty”. „Błyskawica” znalazła się także na znaczkach pocztowych: o nominale 40 groszy wydanym w 1963 roku w serii „XX-lecie Ludowego Wojska Polskiego” i 60 groszy, wydanym w 1968 roku w serii „XXV-lecie Ludowego Wojska Polskiego”. Słynny okręt jest także w grze komputerowej World of Warships.

1 lipca 1948 roku ORP „Iskra” powróciła do Gdyni. Szkuner gaflowy zbudowała w 1917 roku holenderska stocznia G.M. Müller. W 1928 roku ORP „ISKRA” została wprowadzona do służby i pozostawała w niej do 1977 roku. 5 czerwca 1928 roku „Iskra” wyszła w swoją pierwszą podróż, był to trwający 25 dni rejs po Bałtyku. Pierwszym zagranicznym portem do którego zawinął żaglowiec była łotewska Lipawa.
II wojna światowa zastała „Iskrę” w rejsie szkolnym na Morze Śródziemne. 29 listopada 1940 roku szkuner wyczarterowano Królewskiej Marynarce Wojennej Wielkiej Brytanii i pod nazwą HMS „Pigmy” był eksploatowany w Gibraltarze jako baza dla kutrów. Po wojnie żaglowiec zwrócono polskiej Marynarce Wojennej i 1 lipca 1948 roku powrócił do kraju, gdzie służył do szkolenia przyszłych kadr dla Marynarki Wojennej. Pod polską banderą „Iskra” przepłynęła łącznie 201 tys. Mm.
Po zakończeniu służby żaglowiec skreślono z listy floty MW i oddano do kasacji. Jego następcą została trzymasztowa barkentyna, która odziedziczyła nazwę – ORP „Iskra”.

Fot. Wikipedia